POŻYCZKOWSKAZ – Odc.2 – Kto może ubiegać się o pożyczki ze środków z Unii Europejskiej? Cz.1

TRANSKRYPCJA PODCASTU DLA TYCH CO WOLĄ CZYTAĆ NIŻ SŁUCHAĆ.

Kto może ubiegać się o pożyczki ze środków z UE?

Odpowiedź na to pytanie jest zarazem prosta – jak i trudna. Prosta, bo wystarczy powiedzieć, że pożyczki unijne przeznaczone są dla przedsiębiorstw. A więc nie są one dostępne dla osób nieprowadzących działalności. A trudna, bo nie każde z przedsiębiorstw może się o nią ubiegać. Wnioskodawca musi spełnić szereg kryteriów. Na szczęście w większości przypadków są one dosyć ewidentne i większość przedsiębiorstw jej spełnia. Wymagania, o których powiem są jednolite dla pożyczek oferowanych w całej Polsce. Jest ich 10 i ich omawianie podzielę na dwie części. Pierwsza część dzisiaj a następna w kolejnym odcinku poradnika. Należy pamiętać, że poza tymi 10 kryterimi pośrednicy finansowi mogą wprowadzić do regulaminu dodatkowe kryteria warunkujące możliwość ubiegania się o pożyczkę, jednak jest to zależne od konkretnego produktu pożyczkowego i dlatego zawsze uważnie należy czytać regulamin pożyczki – czy nie pojawiły się tam inne kryteria dostępności poza omówionymi przeze mnie.

To co na pewno wyróżnia pożyczki unijne, to fakt, że o taką pożyczkę można ubiegać się już od pierwszego dnia działalności. W przypadku kredytów i pożyczek bankowych dla firm zazwyczaj są nałożone ograniczenia dopuszczające finansowanie podmiotów w zależności od ich formy prawnej. Jest to na przykład minimum 12 miesięcy dla indywidualnych działalność, a w przypadku różnego rodzaju spółek 24 czy nawet 36 miesięcy nieprzerwanego okresu funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Część środków w ramach Funduszy UE może być przeznaczonych na pożyczki dla mikroprzedsiębiorców typu start-up, tj. działających nie dłużej niż 24 miesiące. Pożyczki takie zazwyczaj objęte są dodatkowymi preferencjami dotyczącymi oprocentowania i zakresu kosztów kwalifikowanych, czyli tego, na co można wydatkować środki pochodzące z pożyczki.

Przez Przedsiębiorstwo typu start-up w rozumieniu przepisów unijnych określa się Przedsiębiorstwo, które w momencie zawarcia umowy pożyczki, działa na rynku nie dłużej niż dwa lata od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej, przy czym ten dwuletni okres liczony jest:
a) dla osób fizycznych – od daty rozpoczęcia wykonywania działalności określonej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – dlatego ewentualne zawieszenie działalności gospodarczej na dowolny okres nie wstrzymuje biegu tych 24 miesięcy. W przypadku kredytów bankowych zazwyczaj okres życia podmiotu liczy się na nowo od odwieszenia działalności w CEIDG.
b) dla spółek cywilnych i kapitałowych – od daty zawarcia umowy spółki,
c) dla pozostałych spółek handlowych i oddziałów przedsiębiorstw zagranicznych – od daty rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym,
d) dla przedsiębiorstw zagranicznych – od daty zawarcia umowy spółki lub daty rejestracji w odpowiednim rejestrze, w zależności od konstrukcji prawnej przedsiębiorstwa zagranicznego,

Jakiekolwiek przekształcenie lub zmiana formy prawnej wnioskodawcy, traktowana jest jako kontynuacja dotychczas prowadzonej działalności, a nie rozpoczęcie prowadzenia nowej działalności gospodarczej.

Jakie są zatem kryteria i zasady dopuszczalności ubiegania się o pożyczkę
i wydatkowania pożyczki. O pożyczkę ze środków Funduszu mogą ubiegać się Przedsiębiorstwa, które spełniają łącznie następujące warunki:

1. Nie znajdują się w trudnej sytuacji w rozumieniu odpowiednich przepisów unijnych. Zgodnie z nimi przedsiębiorstwo uznaje się za znajdujące się w trudnej sytuacji, jeżeli bez interwencji państwa prawie na pewno będzie skazane na zniknięcie z rynku w perspektywie krótko- lub średnioterminowej.

Przedsiębiorstwo uznaje się za znajdujące się w trudnej sytuacji, jeżeli zachodzi co najmniej jedna z następujących trzech okoliczności:

5. a) w przypadku spółki charakteryzującej się ograniczoną odpowiedzialnością wspólników poniesione straty przekraczają więcej niż połowę kapitału podstawowego. Trzeba pamiętać, że nie chodzi tu o wykluczenie z możliwości finansowania spółki, która ma 5.000 zł i wygenerowała stratę w kwocie 3.000 zł. Musi zajść wcześniej wspomniana przesłanka, że bez interwencji państwa spółka jest skazana na zniknięcie z rynku w krótkim lub średnim okresie
6. b) druga okoliczność dotyczy spółki, w której przynajmniej niektórzy wspólnicy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za długi spółki. W tym przypadku o trudnej sytuacji mówimy, gdy więcej niż połowę kapitału spółki według dokumentów księgowych utracono wskutek poniesionych strat. W tym przypadku jest więc mowa o kapitałach własnych spółki, a nie o kapitale podstawowym jak miało to miejsce w spółkach z o.o.
   c) przedsiębiorstwo jest przedmiotem zbiorowego postępowania upadłościowego lub zgodnie z prawem krajowym spełnia kryteria. Nad tym kryterium chciałbym zatrzymać się na dłużej, ponieważ większość moich klientów, to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, aczkolwiek to kryterium odnosi się również do innych form prawnych prowadzonej działalności.

Należy podkreślić, że to kryterium nie dotyczy start-upów

Jakie są przesłanki upadłości i powody objęcia zbiorowym postępowaniem upadłościowym na wniosek wierzycieli

Podstawowym warunkiem postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest popadnięcie w stan niewypłacalności. Dłużnik musi utracić płynność finansową, co powoduje, że nie jest lub w niedługim czasie nie będzie mógł regulować swoich zobowiązań pieniężnych wobec wierzycieli. Mowa jest tu o zbiorowym postępowaniu upadłościowym – chodzi więc o sytuację, w której przedsiębiorstwo posiada przeterminowane długi wobec więcej niż jednego wierzyciela.

Utrata płynności, to sytuacja, która ma miejsce, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Dłużnik, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Prawo upadłościowe identyfikuje więc dwie niezależne przesłanki wskazujące na powstanie stanu niewypłacalności w przedsiębiorstwie. Pierwszą z nich nazywamy przesłanką płynnościową, a jej istotą jest utrata zdolności do spłaty zobowiązań pieniężnych. Przesłanka ta dotyczy każdego przedsiębiorcy – bez względu na formę prawną prowadzonej działalności (osoba fizyczna, spółka osobowa czy też spółka kapitałowa).

Z kolei drugą określa się jako przesłankę majątkową, zadłużeniową bądź bilansową. Występuje ona, gdy przez okres minimum 24 miesięcy utrzymuje się przewaga zobowiązań dłużnika nad wartością jego majątku. Druga przesłanka nie dotyczy osób fizycznych, lecz podmiotowo ogranicza się do przedsiębiorców działających w formie przede wszystkim spółek kapitałowych oraz osobowych, ale z wyłączeniem spółek, w których co najmniej jednym wspólnikiem odpowiadającym za ich zobowiązania bez ograniczenia całym swoim majątkiem jest osoba fizyczna.

Szczególną formą upadłości jest tzw. upadłość konsumencka – stosujemy ją względem osób fizycznych, które nie prowadzą żadnej działalności gospodarczej, a od 2020 r. także do przedsiębiorców wpisanych do CEIDG. 

Dla określenia stanu niewypłacalności nieistotne jest, czy dłużnik nie wykonuje wszystkich swoich zobowiązań, czy też tylko niektórych z nich, jak też jaka jest przyczyna niewykonywania zobowiązań. Niewypłacalność istnieje nie tylko wtedy, gdy dłużnik nie ma środków, lecz także wtedy, gdy dłużnik nie wykonuje zobowiązań z innych przyczyn.

2. jakie jest drugie kryterium, które musi spełnić przedsiębiorca wnioskujący o pożyczkę unijną. Na takim przedsiębviorcy nie może ciążyć obowiązek zwrotu pomocy publicznej, wynikający z decyzji Komisji Europejskiej uznającej pomoc za niezgodną z prawem oraz ze wspólnym rynkiem lub wynikający z orzeczenia sądu krajowego lub unijnego;

W przypadku, gdy beneficjent nie zastosował się do decyzji i nie zwrócił środków wraz z odsetkami w wyznaczonym terminie lub gdy beneficjent otrzymał dofinansowanie na podstawie dokumentów podrobionych lub przerobionych lub dokumentów potwierdzających nieprawdę, beneficjent zostaje wykluczony z możliwości otrzymania wsparcia finansowego na okres 3 lat od dnia dokonania zwrotu środków przez beneficjenta.

3. są osobami fizycznymi, osobami prawnymi albo jednostkami organizacyjnymi niebędącymi osobami prawnymi, którym właściwa ustawa przyznaje zdolność prawną;

Czym jest zdolność prawna i jak się ją nabywa – jest to możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych. Należy ją odróżnić od zdolności do czynności cywilnoprawnych, czyli np. możliwości zawierania umów. Można mieć zdolność prawną (np. móc być właścicielem nieruchomości), ale nie mieć zdolności do czynności prawnych (np. z powodu ubezwłasnowolnienia nie można jej sprzedać).

Osoby prawne i jednostki organizacyjne nabywają zdolność prawną z reguły wtedy, gdy powstaną, może to być jednak uzależnione np. od wpisu do odpowiedniego rejestru. Dlatego dla pewności lepiej na przykład złożyć wniosek o pożyczkę dla spółki jawnej dopiero w momencie, gdy pojawi się ona w rejestrze, a nie gdy zostanie zawarta umowa tej spółki.

Przepisy co prawda przyznają zdolność prawną spółkom z o.o. czy S.A. w organizacji, a więc w okresie między zawarciem umowy spółki a wpisem do rejestru, ale tak jak wspomniałem – dla pewności lepiej wstrzymać się do czasu zorganizowania spółki pod kątem formalnym

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą nabywają zdolność prawną na takich samych zasadach, jak osoby nieprowadzące działalności, czyli od chwili urodzenia Tacy przedsiębiorcy nie są “jednostkami organizacyjnymi” ani “osobami prawnymi”, nie nabywają więc zdolności prawnej dopiero z chwilą rejestracji działalności.

4. najpóźniej w dniu składania wniosku lub zawarcia umowy posiada siedzibę lub oddział, w województwie którego dotyczy konkretna pożyczka. I można to zweryfikować na podstawie dokumentów rejestrowych. W przypadku, gdy przedsiębiorca nie posiada ujawnionego w CEIDG stałego lub dodatkowego stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej, taki przedsiębiorca może otrzymać wsparcie, pod warunkiem, że posiada adres zamieszkania na terenie właściwego województwa.

Należy pamiętać, że przykładowo przedsiębiorca prowadzący działalność we Wrocławiu nie otrzyma pożyczki z puli przeznaczonej dla przedsiębiorców z woj. Mazowieckiego, chyba, że zamierza w tym województwie przeprowadzić inwestycję polegającą na przykład na zakupie maszyny, która będzie w tym województwie pracować – na przykład w wynajętej w tym celu hali.   

Dzień dobry,

Dzisiaj dokończę omawianie warunków, jakie musi spełniać wnioskodawca, aby mógł ubiegać się o pożyczkę unijną.

Takich kryteriów jest 10, z których cztery przedstawiłem we wcześniejszym odcinku Pożyczkowskazu. Dzisiaj zajmę się pozostałymi sześcioma. Przypomnę, że te cztery mówią, że po pierwsze wnioskodawca nie może znajdować się w trudnej sytuacji w rozumieniu odpowiednich przepisów unijnych. Po 2. na takim przedsiębiorcy nie może ciążyć obowiązek zwrotu pomocy publicznej, po 3 wnioskodawca jest osobą fizyczną, prawną albo jednostką organizacyjnymi niebędącymi osobą prawną, której właściwa ustawa przyznaje zdolność prawną, i po 4 najpóźniej w dniu składania wniosku lub zawarcia umowy wnioskodawca posiada siedzibę lub oddział, w województwie którego dotyczy konkretna pożyczka.

5. kryterium mówi o tym, że wnioskujący musi być mikro, małym lub średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu przepisów unijnych.

Aby określić status przedsiębiorstwa, bierze się pod uwagę łącznie dwa wskaźniki: wskaźnik zatrudnienia i jeden z dwóch wskaźników finansowych (do wyboru przez przedsiębiorcę): roczny obrót lub roczną sumę bilansową. W skrócie można powiedzieć, że MŚP, to podmiot, który ma mniej niż 250 pracowników oraz roczny obrót wynosi maksymalnie 50 mEUR lub suma bilansowa wynosi maksymalnie 43 meur.

Określając wielkość zatrudnienia, należy podać liczbę zatrudnionych w skali roku w przeliczeniu na pełne etaty. Osoby pracujące w niepełnym wymiarze etatu lub które nie przepracowały pełnego roku (np. pracownicy sezonowi oraz zatrudnieni na podstawie umów na czas określony) należy wyrazić poprzez wartość ułamkową. W liczbie zatrudnionych uwzględnia się zarówno pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i inne osoby pracujące na rzecz przedsiębiorstwa, np. w oparciu o kontrakty menedżerskie, właścicieli i wszystkie pozostałe osoby prowadzące regularną działalność w przedsiębiorstwie i czerpiące z tego tytułu korzyści finansowe.

Jak powiązania z innymi podmiotami wpływają na status przedsiębiorstwa

Nawet znając stan zatrudnienia i dane finansowe jednego podmiotu nie zawsze możemy jasno określić jego wielkość. Status przedsiębiorstwa wymaga uwzględnienia wszystkich możliwych powiązań z innymi podmiotami, tak aby wynik takiej weryfikacji uwzględniał rzeczywistą sytuację ekonomiczną danego przedsiębiorstwa, premiując te z nich, które rzeczywiście stanowią MŚP i których dotyczą właściwe dla tej grupy ograniczenia i bariery. Określając status przedsiębiorstwa należy sprawdzić na jakich rynkach działają te podmioty – czy na takich samych, czy w zupełnie innych branżach oraz odpowiednio zsumować liczbę zatrudnionych oraz obrót lub sumę bilansową poszczególnych podmiotów posiadających relacje właścicielskie. Nie będę w tym miejscu mówił o szczegółach jak należy przeprowadzić taką kalkulację. Wspomnę tylko, że wyróżnia się cztery kategorie przedsiębiorstw, których dane brane są pod uwagę przy obliczaniu wskaźników finansowych i liczby personelu: przedsiębiorstwa niezależne, przedsiębiorstwa partnerskie, przedsiębiorstwa powiązane i podmioty publiczne

Przedsiębiorstwa partnerskie są powiązane finansowo, ale żaden podmiot nie sprawuje pośredniej lub bezpośredniej kontroli nad innymi podmiotami. Przedsiębiorstwa powiązane to przedsiębiorstwa, z których jedno sprawuje pośrednio lub bezpośrednio kontrolę nad innym przedsiębiorstwem lub wywiera na nie dominujący wpływ. Przedsiębiorstwo niezależne (samodzielne) to takie przedsiębiorstwo, którego nie można zakwalifikować ani jako partnerskie, ani powiązane. Dla przedsiębiorstwa niezależnego dane do obliczania pułapów MŚP (kryterium zatrudnienia oraz kryterium finansowe) są ustalane wyłącznie na podstawie jego własnych ksiąg rachunkowych

Przy określeniu wielkości przedsiębiorstwa można posłużyć się kalkulatorami dostępnymi w internecie.

Zgodnie z 6 warunkiem wnioskodawca nie może podlegać wykluczeniu z możliwości dostępu do środków publicznych na podstawie przepisów prawa.

Wykluczenie beneficjenta z możliwości otrzymania pożyczki unijnej następuje, gdy została wobec niego przeprowadzona windykacja środków przeznaczonych na realizację innych programów finansowanych z udziałem środków europejskich, gdy zostały one na przykład:

• wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem;
  • pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości

bądź w ramach wcześniejszych czynności kontrolnych, sprawdzających, stwierdzono, że:

• beneficjent otrzymał płatność na podstawie dokumentów podrobionych, przerobionych, potwierdzających nieprawdę;
• beneficjent nie zwrócił środków w terminie mu wskazanym;

Okres wykluczenia trwa trzy lata od dnia dokonania zwrotu środków, a rozpoczyna się od dnia, w którym decyzja wydana przez stała się ostateczna.

Odpowiedni rejestr podmiotów wykluczonych prowadzony jest w Ministerstwie Finansów.

Informacje zawarte w rejestrze są udostępniane:

• określonym instytucjom – między innymi instytucjom zarządzającym, pośredniczącym, wdrażającym, czyli tym, które biorą udział w procesie dystrybucji środków unijnych
• beneficjentom – ale tylko w zakresie ich własnego statusu, więc można sprawdzić własne przedsiębiorstwo, ale kolegi już nie.

Po 7 wnioskodawcy nie mogą być wykluczeni z możliwości ubiegania się o pomoc de minimis – rzecz dotyczy tylko tych podmiotów, które chcą się o taką pomoc ubiegać. Skorzystanie z niej daje szereg przywilejów – na przykład preferencyjne oprocentowanie pożyczki, dłuższy okres spłaty, większe kwoty pożyczek.

W tym przypadku można mówić o dwóch rodzajów wykluczeń sektorowych – są to SEKTORY WYKLUCZONE i SEKTORY Z OGRANICZENIAMI

Przedsiębiorca posiadający PKD działalności wykluczonej nie może otrzymać wsparcia w ramach pomocy de minimis w ogóle, przedsiębiorca posiadający PKD w ramach sektora z ograniczeniami otrzyma wsparcie w ramach pomocy de minimis , ale w ograniczonym zakresie.

Lista sektorów wykluczonych z pomocy de minimis dostępna jest w Internecie, a zalicza się do nich na przykład:

Uprawy rolne, Rozmnażanie roślin, Chów i hodowla zwierząt, Rybactwo, górnictwo węgla, ropy naftowej, gazu ziemnego, rud metali, produkcja olejów, masła, mięsa, soków z owoców i warzyw, produkcja cukrów, alkoholi, ale również Sprzedaż hurtowa zboża, kwiatów i roślin, owoców i warzyw, 

SEKTORY Z OGRANICZENIAMI

TRANSPORT drogowy towarów – ZAKAZ FINANSOWANIA z pomocą de minimis ZAKUPU ŚRODKów TRANSPORTU I URZĄDZEŃ TRANSPORTOWYCH, a w przypadku zakupów na inny cel PRÓG POMOCY wynosi 100 TYS. EURO.

Po 8 – wnioskodawcy nie są podmiotami, w stosunku do których fundusz pożyczkowy lub osoby upoważnione do jego reprezentacji posiadają jakiekolwiek powiązania, które wpływają lub mogłyby potencjalnie wpływać na prawidłową realizację pożyczki na etapie oceny wniosku o udzielenie pożyczki, czy jej wypłaty pożyczki, rozliczenia i realizacji

9 kryterium wymaga, by wnioskodawca terminowo regulował zobowiązania podatkowe wobec Skarbu Państwa oraz zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Weryfikacja tego kryterium odbywa się na podstawie odpowiednich zaświadczeń przedstawionych na etapie wnioskowania lub najpóźniej w dniu podpisywania umowy pożyczkowej – wówczas cały proces udzielenia pożyczki odbywa się na podstawie deklaracji przedsiębiorcy o braku zaległości.

10 kryterium wyklucza z możliwości ubiegania się o pożyczkę przedsiębiorców, którzy:
nie wywiązali się z zobowiązań wynikających z wcześniej otrzymanej pożyczki w danym funduszu, czyli na przykład nieterminowo ją spłacali, a od momentu wygaśnięcia wszelkich zobowiązań wynikających z wcześniej otrzymanej pożyczki nie minęły więcej niż trzy lata,

Ewentualnie przedłożyli fałszywe informacje lub zataili prawdziwe dane rozliczając pożyczkę bądź ubiegając się o wsparcie z innego programu pomocowego obsługiwanego przez jakąkolwiek instytucję udzielającą wsparcia ze środków publicznych,

Przedsiębiorcy, którzy próbowali wpłynąć, w sposób niedopuszczalny na decyzję pośrednika finansowego ubiegając się o wsparcie z Funduszu również nie mają szans na uzyskanie finansowania.

Ponadto, jeśli osoby zarządzające przedsiębiorstwem albo jego wspólnicy zostali prawomocnie skazani za przestępstwa gospodarcze, w tym m.in. z powodu składania fałszywych zeznań, przekupstwa, przestępstwa karno-skarbowe to taki podmiot jest wykluczony z postępowania pożyczkowego.

W ten sposób dotarliśmy do końca omawiania wszystkich kryteriów na podstawie których można określić, kto może ubiegać się o pożyczki ze środków unijnych.