Czym są aktywa?
Czym są aktywa?
To kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, uzyskane w wyniku przeszłych
zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. Jeśli zasób majątkowy nie spełnia któregoś
z powyższych kryteriów, nie może być ujęty w bilansie.
Przykład: w sklepie znajdują się jogurty, a ich termin przydatności do spożycia upłynął; przedsiębiorstwo odzieżowe posiada w
magazynie tkaniny, które uległy trwałemu zabrudzeniu – w obu przypadkach nie jest spełnione oczekiwanie, że składnik przyniesie
w przyszłości korzyści, nie powinien być zatem ujęty w bilansie. Przykład drugi: zatrudnieni są pracownicy, ale ich umiejętności i
wiedzę trudno wiarygodnie wycenić i kontrolować, nie są więc zgodnie z prawem bilansowym ujmowani wśród aktywów.
Jednostka gospodarcza nie musi mieć prawa własności do składnika majątkowego, aby ująć go w bilansie. Jednym z przykładów
jest obowiązek ujęcia bilansowego aktywów, które stanowią przedmiot leasingu finansowego, a do których prawo własności
posiada podmiot finansujący, do momentu spłaty całości zobowiązań z tytułu umowy leasingowej.
Środki gospodarcze klasyfikuje się według możliwości ich zamiany na gotówkę, upłynnienia (stopnia płynności). Kierując się
zasadą wzrastającej płynności jako pierwsze należy zaprezentować w bilansie aktywa trwałe, które stosunkowo trudno zamienić
na gotówkę w krótkim czasie, następnie bardziej płynne aktywa obrotowe.
W ramach tych dwóch grup należy ująć aktywa według postaci, w jakiej występują i przedstawionej poniżej kolejności:
– majątek trwały, aktywa trwałe:
– wartości niematerialne i prawne,
– rzeczowy majątek trwały, należności długoterminowe,
– inwestycje długoterminowe,
– długoterminowe rozliczenia międzyokresowe,
– majątek obrotowy, aktywa obrotowe:
– zapasy, rzeczowe aktywa obrotowe,
– materiały,
– produkcja niezakończona (półprodukty i produkcja w toku),
– produkty gotowe (wyroby gotowe, usługi),
– towary,
– należności krótkoterminowe,
– inwestycje krótkoterminowe, w tym.m.in.:
– papiery wartościowe,
– środki pieniężne,
– krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Struktura aktywów jest zależna od specyfiki działalności jednostki, rodzaju branży, technologii wytwarzania i asortymentu
produktów. Wysoki udział aktywów trwałych w ogólnej sumie aktywów świadczy o małej możliwości dostosowania się jednostki
do zmieniającego się otoczenia.
Aktywa typowe dla organizacji opartej na wiedzy:
W warunkach gospodarki opartej na wiedzy pojęcie majątku coraz częściej nabiera szerszego znaczenia wykraczającego poza
tradycyjne zbywalne zasoby przedsiębiorstwa. Pojęcie majątku używane w szerokim sensie obejmuje obok rzeczy i praw
majątkowych, również zdobytą wiedzę i umiejętności przynależne osobie fizycznej, a więc wykwalifikowanemu pracownikowi.
Tego rodzaju niematerialne zasoby stanowią kluczowy czynnik generujący wpływ korzyści ekonomicznych do organizacji opartej
na wiedzy, np. przedsiębiorstwa doradczego lub informatycznego. Uzyskanie prawdziwego i rzetelnego obrazu takiej organizacji
w jej sprawozdaniu finansowym może wymagać fakultatywnego rozbudowania bilansu o kategorię aktywów kompetencyjnych,
które dzieli się na następujące pozycje: wiedza, umiejętności, doświadczenie, projekty badawcze. Podstawą normatywną dla
uzupełnienia sprawozdania finansowego o te kategorie nie są przepisy prawa bilansowego w aktualnie obowiązującej formule,
ale zasada wyższości treści nad formą, która obliguje jednostkę do ujawniania zasobów i zdarzeń gospodarczych zgodnie z ich treścią ekonomiczną i rzeczywistością gospodarczą, a nie tylko normą prawną.