Oprocentowanie kredytów ze zmienną stopą jest ustalane poprzez zsumowanie stawki WIBOR oraz marży banku, czyli zarobku odsetkowego, jaki osiąga z pożyczonych nam pieniędzy. Od jakiegoś czasu pojawiają się informacje, że stawka bazowa WIBOR według której wyliczane są stopy procentowe naszych kredytów zostanie zastąpiona przez WIRON. Dla osób, które nie interesują się na co dzień kwestiami bankowymi obie te nazwy niewiele mówią. Czym zatem one są i czym się różnią.

WIBOR, to skrót od Warsaw Interbank Offered Rate i jest to stopa procentowa po jakiej banki pożyczą sobie lub mogłyby się zdecydować na pożyczenie pieniędzy innemu bankowi na określony termin, stąd WIBOR 3M, to stawka na okres 3 miesięcy, a WIBOR 6M, to stawka na okres pół roku. Jest ona wyznaczana przez administratora tych stawek na podstawie danych zebranych od instytucji finansowych. WIBOR jest więc wartością hipotetyczną i dotyczy przyszłych wydarzeń, które mogą, ale nie muszą nastąpić. Dodatkowo dotyczy tylko transakcji zawieranych pomiędzy bankami. Nie jest więc trudno sobie wyobrazić sytuację, w której „gracze” bankowi umawiają się między sobą, manipulują i sztucznie zawyżają wartości WIBOR po to, by maksymalizować swoje zyski.

Z sytuacją taką mieliśmy do czynienia w pierwszej dekadzie XXI wieku, kiedy to w Wielkiej Brytanii wykryto manipulowanie stawką LIBOR (brytyjski odpowiednik polskiego WIBORu) w celu zwiększania zysków z działalności banków. W aferę były zaangażowane największe europejskie banki. W związku z powyższym rozpoczęła się tendencja by stawki „teoretyczne” zastępować stawkami realnymi, opartymi na danych historycznych.

W Polsce tendencja zastąpienia WIBORu inną stopą przybrała na sile w momencie, gdy Rada Polityki Pieniężnej rozpoczęła cykl podwyżek tego wskaźnika, a co za tym idzie ceny naszych kredytów również mocno zaczęły iść w górę. Powstała w tym celu grupa robocza doszła do wniosku, że najbardziej właściwym rozwiązaniem będzie stopa procentowa oparta o realnie zawarte transakcje pożyczenia pieniędzy i zaproponowano stawkę WIRON.  

WIRON, to skrót od Warsaw Interest Rate Overnight i jest to stopa procentowa po jakiej pożyczono sobie pieniądze na jeden dzień. Do wyznaczania jej brane są pod uwagę transakcje zawarte nie tylko pomiędzy bankami, ale również pomiędzy bankami a innymi podmiotami działającymi na rynku finansowym oraz dużymi przedsiębiorstwami. Publikacja wartości tego wskaźnika ma miejsce codziennie o godzinie 13.00.

WIRON w zamierzeniu decydentów ma bardziej urealnić i odzwierciedlać cenę pieniądza, ponieważ jest określany na bazie transakcji zrobionej „dopiero co”. Jego wysokość jest na pewno niższa niż WIBOR 3M lub 6M, bo pożyczenie pieniędzy na krótki termin niesie ze sobą mniejsze ryzyko braku ich odzyskania. Ponadto większa ilość podmiotów, a zatem transakcji branych do wyliczenia wartości tego wskaźnika (jest to bowiem średnia z transakcji zawartych dzień wcześniej) powoduje, że jest on odzwierciedleniem rzeczywistości. Pewne jest to, że zmiany w cenie kredytu opartego na WIRON nie będą miały charakteru skokowego uzależnionego od decyzji RPP, a od fluktuacji ceny pieniądza opartej o realne transakcje.

O jakich różnicach w wysokości rat możemy więc mówić? Przykładowo – według stanu na dzień 27.01.2023 WIBOR 6 M, to 6,99%, a WIRON, to 5,898, jest to więc 1,092 p.p. różnicy. Przykładowo dla aktualnie zawartej umowy kredytu na 20 lat w kwocie 200.000,00 zł oszczędność na racie miesięcznej wyniosłaby początkowo ponad 180 zł, a przez cały okres finansowania, to prawie 22.000,00 zł.

Rok 2023, to okres przejściowy, od 2024 roku, banki będą mogły działać już wyłącznie w oparciu o indeks WIRON, a całkowite odejście wskaźników WIBOR musi nastąpić do końca 2025 roku.

Jeśli masz jakieś pytania dotyczące tego tematu lub innych związanych z finansowaniem i kredytami – zapraszam do kontaktu – jestem do Twojej dyspozycji.